• Russisch dus cyrillisch schrift
  • Smoothie, banaan en ananas: leenwoorden
  • I love ... (Tomsk)

Russisch leren & vertalen

Russisch leren

Om te beginnen... spreek je als Nederlander al een behoorlijk mondje Russisch! Echt waar! Ga maar na: de volgende woorden zijn eigenlijk Russisch, maar menigeen kent ze en gebruikt ze te pas en te onpas.

Russische woorden in het Nederlands (en Engels enz.)
1. Bistro (быстро). Spreek uit als bístro. Snel, als in 'opschieten!', in de gebiedende wijs gebruikt door kozakken enz. die Napoleons troepen achtervolgden na diens mislukte Rusland-avontuur van 1812. Bistro's in Frankrijk zijn dus eigenlijk gewoon antieke fastfood-zaakjes waar door oude Russen met de vuist op tafel werd geslagen... 
2. Datsja  (дача): zomerhuisje annex volkstuintje/groententuin, buitenverblijf. Favoriete stek voor veel Russische stedelingen. Het woord was ooit een samentrekking van twee afkortingen: данное царём (dannoje tsarjom): gegeven door de koning. Tsaar Peter schonk stedelingen gronden rond de stad om zich lekker op uit te leven, experimentele onderkomens te bouwen enz.
3. Trojka (тройка). Driespan. Ongeacht of je er een rijtuigje, slee achter hangt, of er een illuster driemanschap mee bedoelt. Drietal, dus eigenlijk gewoon.
4. Doerak (дурак). Waar je in het Nederlands nog liefkozend over een 'kleine dóerak' kunt spreken, kun je dat in het Russisch met de klemtoon op de laatste lettergreep -  doerák - beter niet doen. Doerak is in het Russisch - formele betekenis domoor, idioot, even complimenteus als 'zák!'. Zelfs met het verkleinwoordje doeratsjok, kun je beter niet sociaal experimenteren...
5. Pogrom (погром). Spontane geweldsuitbarsting richting een bepaalde bevolkingsgroep. Berucht uit de geschiedenis tegen Joodse medeburgers. Komt van het woord  громить (gromíet) = donder(en).
6. Intelligentsia (интеллигенция). Culturele elite.
7. Knoet (кнут). Knuppel/stok/zweep, in de betekenis van met dwang (en dreiging) sturen.
8. Kwas (квас). Niet-alcoholisch brouwsel op basis van brood. Ook wel 'Russische cola' genoemd. En beroemd tot in Japan!
9. Kompromát (компромат). Compromiterend materiaal, belastend materiaal, waarmee iemand problemen kan krijgen/kan worden gechanteerd enz.
10./11. Perestrojka en glasnost (перестройка / гласность). Beroemd of in elk geval bekend door de omwentelingen die een einde maakten aan de Sovjet-Unie met het communisme als enige politieke richting, in de periode na 1987, totdat eind december 1991 de USSR formeel uiteenviel. Perestrojka betekent 'ombouw'. Elk woord beginnend met pere- is om- of over-doen/bouwen enz. Glasnost betekent helderheid en staat vooral symbool voor een politiek van openheid/transparantie, vrije informatiestroom enz.
12. en nog veel meer: Wodka (водка) . Natuurlijk, wódka! Verkleinvorm van wodá (вода), dus watertje. En voor menigeen een watertje dat spontaan soepeler inzicht veroorzaakt op het gebied van vreemde talen... 40 (veertig/sorok) gradusov (градусов) sterk: 40 procent alcohol (алкоголь). In Rusland steevast genuttigd na het uitspreken van een toost (тост) en in combinatie met hartige hapjes, zakoeski (закуски). Eerder dan na 3 водки - hier komt de тройка nog eens om de hoek - de handdoek in de ring gooien is not done (dan ben je een slabak/слабак, slappeling). Voor als je liever wat anders drinkt: het Russische café/кафе serveert ook kofje/кофе (koffie), tsjaj/чай (thee), winó/вино (wijn) en pívo/пиво (bier), om het over limonád/лимонад nog maar niet te hebben. Sok/сок is sap, trouwens.

Omgekeerd ken je als Nederlander nog een aantal 'Russische' woorden, omdat die vanuit het Nederlands ooit in Rusland zijn geïntroduceerd als leenwoorden. Vooral in de tijd van Peter de Grote (Petr 1) is dat met nogal wat woorden gebeurd. Hieronder een video van Machiel Sneep (van YouTube-kanaal Голландец в России over Nederlandse woorden in het Russisch.



Het beste kun je Russisch als tweede taal leren door luisteren en spreken te combineren met lezen (en schrijven). Om jezelf lezen en schrijven makkelijker te maken kun je allerlei leenwoorden in het Russisch aan je vocabulaire toevoegen. NIEUW: We hebben er onderweg wat voor je verzameld om je in de stemming te brengen!

'Hollandski'

Wim Coster en Janine Jager wijdden eerder al eens een heel aardig boek aan de Russische invloeden op de Nederlandse taal en omgekeerd: 'Hollandski'. Uitgebracht in 2003 maar nog steeds verkrijgbaar. Aanrader! Hier een linkje naar het boek bij bol.com.

Voor wie dit naar (nog) meer smaakt: in Nederland kun je om Russisch te leren oa terecht bij TaalTaal.nl. Dit instituut is partner van het Pushkin State Russian Language Institute (Moskou). Maar kijk bijvoorbeeld ook eens op de site  'Russian with Tamara' van Tamara Zhirova in Amsterdam.

Nieuw: Skype-les Russisch met Lena
RusReis' Lena Borisova geeft op afspraak lessen Russisch via Skype. Voor 1 uur les (60 minuten) betaal je 15 euro. Behalve afspreken wanneer is het handig om te overleggen over onderwerpen die je aanspreken. Zo kan praktisch Russisch worden afgestemd op je interesses.
Interesse? Stuur een mailtje naar rusreis.nl@mail.ru of een chat-boodschapje via Skype naar rusreis.nl.

Russisch leer je natuurlijk het best in Rusland (of je geeft wat je al weet en kunt een extra impuls, door het in Rusland in praktijk te brengen). Maar waar? Het zal je niet verbazen dat binnen Rusland enige onenigheid bestaat over waar het meest zuivere Russisch wordt gesproken. Zoals ‘provincialen’ Amsterdammers voorhouden dat ze de ‘z’ en ‘v’ als ‘s’ en ‘f’ uitspreken en de 'n' als laatste letter van veel woorden niet uitspreke(n), zo zijn veel Russen het er over eens dat in Moskou o’s zonder klemtoon wel erg als ‘a’ klinken. In ‘Maskvá’, zeg maar… 

In Rusland kun je geweldig Russisch leren in St Petersburg (tip: je krijgt een beetje korting als je je via ons opgeeft!), voor studenten bij het Nederlands Instituut in St Petersburg, of in dezelfde stad bij het door Nederlander Bart Leenhouts opgerichte instituut Russisch in Rusland, maar we hebben ook contacten met een instituut in Kaliningrad. En ook in Kazan kun je prima terecht om er Russisch te leren. Als je een weekje naar de hoofdstad van Tatarstan reist, kun je prima met taaldocenten afspreken voor dagelijkse lessen Russisch.

Online Russisch leren: kijk maar eens op russianforeveryone.com (gratis cursus, donatie welkom).
Of Russian Accelerator, een ander online-platform. Of hier: rus-on-line.ru .

Hier een video over het Russische alfabet:




... en hier deel 2 van deze les over het Russische alfabet:



Op de site Rusland1.nl vind je onder andere een serie interviews om mee te wennen aan gesproken Russisch. Duidelijk gesorteerd op verschillende niveaus en met ondertiteling om het Russisch beter te kunnen volgen.
Vrij algemeen bekend is dat het Russisch geen lidwoorden kent. Wie met Russisch als moederstaal Nederlands wil leren, ontdekt hoe lastig dat kan zijn als je onderscheid wilt maken tussen 'een kind' of 'het kind'.


Aspect

Russisch kent omgekeerd anders dan het Nederlands van werkwoorden een imperfectief en perfectief 'aspect'. En dat is weer lastig voor wie juist Russisch als tweede taal wil leren. Ook op de site Rusland1 een goede uitleg over dit fenomeen 'aspect'



Studeren

Wil je 'echt' Russisch studeren? Kijk dan eens naar de Universiteit van Amsterdam (UvA), die van Groningen, of in België naar Gent of Leuven.


Studeren in Rusland

Maar ook serieuzere studies in Rusland zijn mogelijk! Het Russische ministerie van Onderwijs heeft een Engelstalige site opgezet: education-in-russia.com. Tip: lees eerst wat Russia Beyond hierover toelicht.


Russische tv kijken

Om een beetje 'in het diepe' te springen wat begrip van gesproken Russisch betreft, is het zinvol om regelmatig Russische tv-programma's te bekijken. Je kunt moeiteloos RT (Russia Today) kijken, maar dat is in principe Engelstalig. Daar leer je dus minder Russisch van. Beter is het om 'Rusland 1' aan te zetten. Eerder heette dat ORT1, tegenwoordig 'Pervij Kanal'. Hier de link er naartoe
Tv of YouTube-video's kijken helpt je o.a. ook bij het begrijpen van subtielere taalzaken, zoals humor... Ter inspiratie hieronder een video van een kleine 2 minuten met een corona-knipoog. Het duo achter de serie Gorodok ('stadje') weet meesterlijk aan te sluiten bij heersende opvattingen over o.a. Russische elite enz.




Cyrillisch alfabet

Wat je ook kiest, je kunt alvast voorwerk doen, door je te buigen over het Cyrillische alfabet. Van de 33 letters/karakters krijg je er om te beginnen 6 cadeau: de A, E, K, M, O, T zijn in het Cyrillische en Latijnse alfabet gelijk.
Dan is er nog een stel dat een andere betekenis heeft, maar ook vlot valt te onthouden: B (=V), C (=S), H (=N), P (=R), X (=H/ch) en Y (=oe). Tel daar bij op de З (=Z)die erg lijkt op de ouderwetse schrijfletter van de Z, en je zit al ongeveer op de helft! De spiegelbeeld-R als ‘Ja’ en de spiegelbeeld-N als ‘Ie’, en je krijgt al zin om door te gaan met de rest!

Zelf cyrillisch tikken, knippen en plakken zonder cyrillisch toetsenbord: apronus.com/russiankeyboard/

 Hier een - Russischtalige - korte docu over de ontstaansgeschiedenis van de Russische taal én het huidige alfabet:




Russische vertalingen

Voor bepaalde officiële processen en - documenten kun je een vertaling nodig hebben. Soms moet dat een beëdigde vertaling zijn. Dan moet je aankloppen bij een beëdigde vertaler. Zie hieronder in de ‘footer’ van de pagina enkele links naar vertaalbureaus in Nederland.

 Het komt ook voor, dat een document vóór het vertalen van een apostille-stempel moet worden voorzien, waarmee de echtheid wordt bevestigd. Het is goed om een dergelijk detail met de vertaler te bespreken voordat hij of zij aan het werk gaat. Apostille-stempels op Nederlandse documenten zoals geboorte- en huwelijksakten moeten vaak bij een arondissements-rechtbank worden gehaald, waaronder de uitgevende instelling valt.


Vertaal-app

Voor wie het hiervoor al begon te duizelen - óf voor wie nog niet zeker weet of 'ie na de eerste keer nog heel vaak zal willen terugkeren naar Rusland: er bestaan tegenwoordig ook goede vertaal-apps. Natuurlijk minder (leuk ook) dan een echt mens, maar soms praktisch. En modern. In de app store/Play Store enz. vind je er een heleboel. We experimenteerden met S Translator, Language Translator en Voice Translator.


Wélke je ook kiest: oefen thuis eerst even goed. En als je er handig genoeg mee wordt, spendeer dan een paar euro om de gratis versie advertentievrij te krijgen. Scheelt ergernis, misverstanden en mogelijk duur datagebruik.

Nóg een praktijktip: installeer óók een appje om cyrillische tekens te kunnen tikken. 'Russisch toetsenbord' in het zoekvenster van de Play Store leidt je er naartoe. Dan kun je in de vertaalapp ook dingen van bordjes enz invoeren. Er zijn trouwens ook vertaalapps die op basis van foto's kunnen vertalen.

Een andere optie: klik op je smartphone op 'instellingen', vervolgens 'algemeen beheer', waaronder je onder 'taal en invoer' naar zowel taal als toetsenborden kunt kijken.

Realiseer je ook dat de vertaalappjes niet onfeilbaar zijn. Toen we met de Voice Translator de vraag stelden 'Kunt u mij de weg vertellen naar het ziekenhuis?' kreeg de Russische gesprekspartner de vraag te horen: 'Hoe kom ik bij de dierentuin?'
Bij een praktijkproefje is dat grappig, in een noodgeval minder. Het lijkt handig om ergens in je bagage een 'papieren' woordenboekje of taalgidsje mee te nemen voor onvoorziene situaties. Ook handig als de batterij van je mobieltje leeg is.