• TransSib-kaart
  • Rusland | van Kazan tot Baikal

Kaart

Moskou / Moskva

(Russisch: Moskva, net als de rivier) Hoofdstad van Rusland / de Russische Federatie, met het Kremlin als regeringszetel. Kremlin (kreml in het Russisch) betekent vesting: je vindt een 'kreml' in veel oude Russische steden, zoals Kazan, Velikij Novgorod, Nizjnij Novgorod, enz.

Het Rode Plein pal buiten de kremlinmuur is één van de bekendste pleinen van de wereld. Het telt ook tot de grotere, trouwens: het is een kleine 25.000 vierkante meter groot. In de tijd van de Sovjet-Unie was het wereldberoemd door de militaire parades die er op werden gehouden.

Красная площадь = Rode Plein: het plein lijkt genoemd naar de kleur van de kremlinmuren, maar zo is het eigenlijk niet: vroeger betekende 'krasnij' behalve rood ook mooi. Het werd gewoon het 'mooie plein' genoemd. Ontstaan is het na een stadsbrand in 1493, toen huizen op de plek van het plein werden verwoest.

Wie Moskou bezoekt, kan niet om de Moskouse metro heen, de Metropliten. De stations zijn ware ondergrondse paleizen en tegelijk is het vervoersysteem een snelle en goedkope manier om je binnen de stad te verplaatsen.

De belangrijkste Moskouse treinstations Leningradskij Vokzal (officieel: Oktjabrskij Vokzal), Jaroslavskij Vokzal en Kazanskij Vokzal liggen aan een plein, het Komsomol-plein. Dit vindt je door de metro te nemen naar het metrostation Komsomolskaja.

De stations zijn genoemd naar de steden waar vanaf hier treinen naartoe rijden.  Leningrad is de vroegere naam van St Petersburg (Oktjabrskij, de officiële naam, verwijst naar de Oktoberrevolutie van 1917). Vanaf het Leningradskij Vokzal vertrekken de treinen naar St Petersburg.

Het er pal naast gelegen Jaroslavskij Vokzal (genoemd naar Jaroslavl, noordelijk van Moskou)  is het vertrekpunt van de Transsiberië Express en andere treinen op hetzelfde traject. Aan de zuidkant van het Komsomol-plein is het Kazanskij Vokzal, genoemd naar de stad Kazan. Hier vandaan vertrekken ook treinen naar het oosten. Kazan is de hoofdstad van de republiek Tatarstan.


(Andere Moskouse treinstations, elders gelegen, zijn het Kurskij Vokzal (richting Kursk), Rizhkij Vokzal (richting Riga/Letland), Savjolovskij Vokzal (richting noordelijke voorsteden van Moskou ) Kievskij Vokzal (richting Kiev/Oekraine), Belorusskij Vokzal (richting Wit-Rusland) en Paveletskij Vokzal (richting zuiden, o.a. Voronezh)

Moskou - transfers: Aeroexpress-shuttletreinen

Tussen de Moskouse luchthavens Sjeremetjevo/Sheremetyevo, Domodedovo en Vnukovo en de stad Moskou rijden comfortabele shuttletreinen. Een taxi nemen vanaf het vliegveld hoeft normaalgesproken dan ook niet. Luchthaven Sjeremetjevo/Sheremetyevo is zo verbonden met Belorusskij Vokzal, Domodedovo met Paveletskij Vokzal, en Vnukovo met Kievskij Vokzal.

Vanaf deze stations kan verder worden gereisd per trein of metro.
De actuele prijs van een standaardticket is 500 roebel: ruim 7 euro (10 procent korting bij vooraf boeken via https://aeroexpress.ru/en/aero/prices.html )

Jaroslavl

(Engelse spelling: Yaroslavl) Vroeg-middeleeuwse stad en onderdeel van de zogenaamde Gouden Ring van oude stenen rond Moskou. Het oude stadshart is opgenomen op de Unesco-werelderfgoedlijst.



Toela

Toela, ook wel gespeld als Tula (Russische spelling Тула), is een stad zo'n 200 km ten zuiden van Moskou aan de autoweg M2. Het is de hoofdstad van de gelijknamige provincie, de Toelskaja Oblast/Тульская область. In het stadswapen spelen twee smidshamers en drie gesmede zwaarden of vijlen een hoofdrol: Toela is een centrum van metaalindustrie. Tegelijk kennen Russen Toela ook van de Toelskij Prjanik: een type gevulde koek, met vaak in de vulling appel/ander fruit, en via de vorm waarin deze wordt gebakken voorzien van 'opdruk' in de vorm van een tekst. Toela ligt aan de rivier de Oepa, en is genoemd naar het riviertje de Toelitsa die hier in de Oepa stroomt. In het oude gedeelte van de stad vind je een eigen kremlin, de oude vesting/citadel van Toela.



Kazan

Gelegen aan een parallelle spoorlijn in plaats van aan de officiële TransSib-lijn, is Kazan een steeds populairdere (tussen)bestemming tussen Moskou en Jekaterinburg. De rol van de stad als speelstad voor het WK voetbal in 2018 heeft die populariteit verder versterkt. De stad is de hoofdstad van Tatarstan en een smeltkroes van culturen en religies. Islam gaat er harmonieus samen met andere geloofsrichtingen. Hoewel een kunstproject en geen praktische kerk, is er zelfs een kerk voor alle religies te bezoeken. Imposant is naast het kremlin echter vooral de grote moskee aan de Wolga.



afbeelding

Kirov

In 1374 gesticht als Chlynov, werd de stad in 1781 door Catharina de Grote omgedoopt in Vjatka. In 1934 werd dat veranderd in Kirov, genoemd naar de kort daarvoor vermoorde sovjetleider Sergej Kirov.

In 1993 kozen de inwoners bij een referendum voor handhaving van de naam Kirov in plaats van opnieuw Vjatka te gaan heten. Vjatka komt als naam wel voor in de naam van onder meer (hoge)scholen. 


Jekaterinburg

(Engelse spelling: Yekaterinburg, Russische spelling Ekaterinburg) Stad, genoemd naar Katharina II/de Grote in de Oeral. Bekend als laatste verblijfsoord van de tsarenfamilie Romanov na de Russische revolutie van 1917, tot hun dood in de zomer van 1918.

De grootste kerk van de stad is gebouwd op de plek van het huis van de koopman Ipatiev, waar tsaar Nicolaas II en zijn gezin gevangen werd gehouden en op 17 juli 1918 is doodgeschoten.
De metro van Jekaterinburg is het opzoeken waard.

Het is netwerk is nog maar ruim twintig jaar oud en is geen enorm net als de metro van Moskou of St Petersburg, maar elk station is versierd met bijzondere steensoorten uit de Oeral.

 

Tjoemen

(Engelse spelling: Tyumen) Oudste/eerste Russische nederzetting in Siberië, op de handelsroute tussen Rusland en China. Het eerste fort is gebouwd in 1586.  De naam stamt uit het Turks/Mongools en betekent ‘tienduizend’. De stad is enorm uitgebreid sinds de aanleg van de transsiberische spoorlijn (1885).

 

Omsk

De West-Siberische stad Omsk was in de periode 1918-1920 toen het communistische Rode Leger vocht tegen het Witte Leger van de oude Russische orde, tijdelijk de hoofdstad van het ‘Witte’ Rusland (niet te verwarren met Wit-Rusland!). De tsaristische goudreserves werden er bewaakt door een garnizoen Tsjechoslowaakse krijgsgevangenen die tijdens de Eerste Wereldoorlog in gevangenschap in de Russische burgeroorlog verzeild raakten.

In de negentiende eeuw leefde en werkte de schrijver Fjodor Dostojevskij hier in ballingschap. Er is een museum aan hem gewijd. Ook het Vrubel Kunstmuseum is de moeite van een bezoek waard. Voor de liefhebber leuk: het monument voor de loodgieter… Tot 2002 werden Russische tanks in Omsk gebouwd. Ook daarvan is het nodige terug te vinden in een speciaal museum.

 

Novosibirsk

Letterlijk betekent de naam van deze stad Nieuw-Siberisch. Gesticht in 1893 in het kader van de aanleg van de Transsiberische spoorlijn, in 1903 officieel een stad. In eerste instantie heette de stad Novonikolajevsk, maar na de afzetting van tsaar Nicolaas II werd de stad hernoemd.

De stad is beroemd om zijn universiteitscampus Akademgorodok die even buiten de stad is gevestigd aan het Ob-stuwmeer. Novosibirsk presenteert zichzelf als ICT-centrum van Rusland, met toonaangevende ICT-bedrijven in met name Akademgorodok.

 

Krasnojarsk

(Engelse spelling: Krasnoyarsk) Belangrijke stad aan de rivier de Jenisei (Engelse spelling: Yenisei) die in de Noordelijke IJszee uitmondt. Bij Krasnoyarsk is een belangrijke stuwdam met hydro-elektrische centrale. Schrijver Anton Tsjechov roemde het landschap rond Krasnojarsk. In de uitgestrekte provincie waarvan de stad het centrum is, waren in de Stalinistische periode veel goelags ingericht: werkkampen.

De stad is bekend van de meteoriet van Krasnojarsk. In 1772 groef de Duitse wetenschapper Peter Simon Pallas een in 1749 zuidelijk van Krasnojarsk ingeslagen meteoriet uit. Het exemplaar van 680 kg was de grootste meteoriet die tot dan toe was onderzocht. Het type meteoriet – een steen-ijzerverbinding – werd naar Pallas pallasiet genoemd. Overigens liet Pallas de meteoriet naar St Petersburg vervoeren, waar zijn opdrachtgeefster tsarina Jekaterina II resideerde.

 

Irkoetsk

(Engelse spelling: Irkutsk) Oudste stad van Oost-Siberië, gesticht in 1661. In 1898 kreeg de stad aansluiting op het spoorwegnet, wat de economie een enorme vlucht gaf. Rond 1900 werd de stad wel het Parijs van Siberië genoemd. De nabijheid van het Baikalmeer zorgt ervoor dat het er in de zomer minder warm is en in de winter minder koud dan elders in de regio.

Vanuit Irkoetsk kunnen trips naar Listvjanka (Engelse spelling: Listvyanka) worden gemaakt. Hier kun je het Baikalmeer bewonderen: het banaanvormige meer van bijna 650 kilometer lang en 15-80 km breed en dik 1,5 kilometer diep bevat circa een vijfde van al het zoetwater op aarde en groeit nog steeds langzaam. Het water is kraakhelder en steenkoud.

Er leeft een groot aantal dieren dat alleen hier voorkomt, onder andere de zoetwaterzeehond njerpa en de vissoort omul.

 



afbeelding

Oelan Oede

(Engelse spelling: Ulan Ude)
Hoofdstad van de deelrepubliek Boerjatië/Boerjatia. De Boerjaten vormen er de oorspronkelijke bevolking: een volk, verwant aan de Mongolen.

Hier splitsen de Transsiberische en de Transmongoolse spoorlijn. In plaats van een groot Lenin-standbeeld vind je op een centraal plein een enorm hoofd van de communistische leider.

 

Birobidzjan

(Engelse spelling: Birobidzhan)
Hoofdstad van de Joodse Autonome Regio. Bijzonder project van Stalin uit de jaren dertig.

Na een periode van neergang is het tegenwoordig weer een bloeiend centrum van Joodse en Jiddische cultuur. Er zijn mensen die het zien als een goed alternatief voor door Palestijnen bedreigd Israël als Joodse staat.
Overigens heeft de naam niets Joods: het is een samentrekking van de rivieren Bira en Bidzjan.

 

Chabarovsk

(Engelse spelling: Khabarovsk)
Stad op de noordoostelijke ‘hoek’ van China, gesticht in 1858 direct na ondertekening van het Verdrag van Aigun tussen China en Rusland. Rusland maakte van interne strijd binnen China gebruik om gebied in te lijven waarmee het keizerrijk een positie aan de Stille Oceaan wilde veiligstellen.

Genoemd naar de Russische ontdekkingsreiziger Jerofej Chabarov werd de nederzetting eerst Chabarovka genoemd. Toen de plaats groeide en stadse allures kreeg, werd er Chabarovsk van gemaakt. Hier komen de Transsiberische Spoorlijn en de Baikal-Amoer Magistral-spoorlijn samen. De grens met China is vanuit deze stad maar 30 kilometer verwijderd.

 

Vladivostok

Eindpunt van de Transsiberische Spoorlijn (in 1891 werd van hieruit met de aanleg begonnen) en (sinds 1932) thuishaven van de Russische Pacifische Vloot.
De naam van de stad betekent ‘Beheers het oosten’. Moskou had er niet altijd even veel te zeggen. In 1906 werd Vladivostok na de eerste Russische revolutie al even geregeerd door opstandelingen. 

Tijdens de Russische burgeroorlog die voortvloeide uit de Revolutie van 1917 gingen voorjaar 1918 Britse en Japanse militairen aan land om hun onderdanen en belangen te beschermen. Ook de Witten getrouwe intelligentia die was gevlucht uit onder andere St Petersburg en Moskou zocht zijn toevlucht in Vladivostok.


In 1922 vertrokken buitenlandse troepen en Russische vluchtelingen uit de stad en nam het Rode Leger het stokje over. Was in de tijd van de Sovjet-Unie lange tijd een zogenaamde gesloten stad waar buitenlanders niet mochten komen.

 

Vladimir

De stad Vladimir maakt deel uit van de zogenaamde Gouden Ring (om Moskou). Vanuit Vladimir is Suzdal goed per bus bereikbaar. De bereikbaarheid per trein van de oude steden van de Gouden Ring is wat beperkt.

 

Nizjnij Novgorod

(Engelse spelling: Nizhny Novgorod) Derde stad van Rusland, niet te verwarren met Velikij Novgorod tussen Moskou en St Petersburg. Heette tot 1999 Gorki, sinds Stalin de stad omdoopte als eerbetoon aan de schrijver Maxim Gorki(j).

Nizjnij Novgorod is bekend van de autoindustrie. Onder andere de Wolga komt hier vandaan. Die auto is genoemd naar de rivier de Wolga, die hier kilometers breed is.

 

Kazan

Hoofdstad van Tatarstan of Tatarije, zoals het vroeger in Nederland genoemd werd. Stad met oude elementen, hoewel veel is herbouwd na eerdere verwoestingen. Het kremlin van Kazan is opgenomen op de werelderfgoedlijst van Unesco.

Tatarstan is een zeer gematigde moslimrepubliek waar extremisme nagenoeg onbekend is. Behalve Russisch is ook Tataars als taal veel te zien in het straatbeeld. De Tataarse taal is verwant aan het Turks maar wordt geschreven in cyrillisch alfabet (met enkele extra letters). 

Niet aan Transsiberische spoorlijn gelegen maar aan parallel deel van het Russische spoorwegnet.

 



afbeelding

St Petersburg

Weliswaar was tsaar Peter I/Peter de Grote de bouwheer die de stad liet bouwen in de zompige Neva-delta, maar het is een misverstand dat St Petersburg naar hem genoemd is! Sankt Peterburg (inderdaad, de verbindigs-s komt alleen in de Engelse/Nederlandse variant van de naam voor) is genoemd naar de heilige Petrus.

Je vindt het Petrus & Paulus-fort op de noordoever van de Neva. Hier is trouwens begin deze eeuw de in 1918 in Jekaterinburg vermoorde tsarenfamilie begraven.Treinverkeer van en naar Moskou komt in St Petersburg aan op het Moskovskij Vokzal, het Moskou-station aan het zuidelijke eind van de Nevskij Prospekt.

Andere treinstations in St Petersburg zijn het Finlandskij Vokzal (richting Finland), het Vitebskij Vokzal (richting Wit-Rusland, maar ook als je naar de landgoederen Pushkin of Pavlovsk wilt),

het Warsjavskij Vokzal (richting Polen) en het Baltiskij Vokzal (richting o.a. Peterhof/Petrodvorets en Lomonosov). Overigens liggen het Warsjavskij Vokzal en het Baltiskij Vokzal naast elkaar.


Velikij Novgorod

Velikij Novgorod of Novgorod-Velikij (ook wel geschreven als Veliki Novgorod/Novgorod-Veliki), heette ooit Navgard/Naugard en daarvoor (Oudnoords) Holmgård. Het is een van de oudste steden van Noordwest-Rusland en vormt de hoofdstad van de gelijknamige oblast (provincie) Novgorod.
'Velikij' betekent 'groot', en ooit was Novgorod dan ook een machtscentrum van formaat. Nu heb je verderop in Rusland ook 'Nizjnij Novgorod', 'Neder-Novgorod', maar dat is in de twintigste eeuw juist uitgegroeid tot Ruslands derde stad qua grootte... Daarom zegt de naam van Velikij Novgorod in de huidige tijd niet alles... (Nizjnij Novgorod heette tot 1999 Gorki en Velikij Novgorod 'gewoon' Novgorod. Stalin doopte Nizjnij Novgorod om in Gorki, als eerbetoon aan schrijver Maxim Gorki/Aleksej Pesjkov. Toen Gorki weer 'gewoon' Nizjnij-Novgorod ging heten, kreeg 'oud' Novgorod 'Velikij' officieel voor de naam.

Novgorod ligt aan de rivier de Volchov, op 6 kilometer van het Ilmenmeer waaruit de Volchov water afvoert richting Ladogameer. De Volchov is onderdeel van de waterverbinding tussen de Oostzee en de Zwarte Zee vv, wat verklaart dat vikingvolkeren/varjagen er passeerden. Een deel van hen, de Roes, stichtten de stad en maakten daarvan de hoofdstad van wat de Roes wordt genoemd: de vroeg-middeleeuwse voorloper van Rusland.


afbeelding


Voronezj

Voronezj/Voronezh aan de gelijknamige rivier - deel van de Don - is een stad in het zogenaamde zwarte-aardegebied, zo’n 530 kilometer zuidelijk van Moskou.
In Rusland staat de stad bekend als ‘de wieg van de Russische vloot’, omdat tsaar Peter de Grote na zijn verkenningen in de Nederlanden hier begon met de bouw van (oorlogs)schepen. De stad geldt sindsdien als regionaal centrum; kunstliefhebbers kunnen er genieten van historische objecten en kunstschatten in bijvoorbeeld het naar Ivan N. Kramskoj genoemde Muzej im. I.N. Kramskogo.


Tijdens WOII was Voronezh één van de steden waar hevig strijd geleverd werd tussen nazi’s en sovjet-troepen. Tegenwoordig geldt de oblast (provincie) Voronezj als gebied dat grenst aan het deel van Oekraïne waar rond Lugansk en Donetsk zelfverklaarde republieken zich van Oekraïne hebben afgescheiden.


Ten zuiden van Voronezj op een uurtje rijden ligt aan de Don het plaatsje Kostjonki (/Kostenki), waarvan de naam letterlijk ‘botjes’ betekent. Hier zijn mammoetvondsten gedaan in combinatie met sporen van prehistorische mammoetjagers. Wat Lascaux met zijn grottekeningen voor Frankrijk/West-Europa is, dat is deze plek voor de vroegste menselijke geschiedenis in Rusland.

Om één opgraving is een museum gebouwd.

Wolgograd

Wolgograd/Volgograd is een stad op de westoever van de rivier de Wolga, in het midden van de landmassa tussen de Zwarte Zee en de Kaspische Zee. De stad ligt op slechts 150 kilometer afstand van de grens met Kazachstan.
De naam Wolgograd bestaat feitelijk nog maar een jaar of zestig in het kader van de destalinisatie onder Chroestjov: van 1925 tot 1961 heette de stad Stalingrad; daarvoor (1598-1925) Tsaritsyn.

Stalingrad was in de Tweede Wereldoorlog het doelwit van de Duitsers (samen met Hongaarse en Roemeense troepen) tijdens wat de Slag om Stalingrad is gaan heten. Van augustus 1942 tot februari 1943 werd de stad belegerd en aangevallen en grotendeels verwoest; uiteindelijk gaven de Duitsers zich over. De Slag om Stalingrad kostte naar schatting 2 miljoen mensenlevens.

Om de oorlog te herdenken, werd in Volgograd in 1967 het 85-meter hoge beeld 'Het Moederland roept' (Родина-мать зовёт) opgericht; 's werelds grootste/hoogste beeld dat een vrouw uitbeeldt en in 1967 's werelds hoogste beeld was.
Wil je - behalve dit indrukwekkende monument - meer weten/zien over de Slag om Stalingrad, neem dan een kijkje in het Panorama-Museum Slag om Stalingrad, Ul. Marshal Chuikov 47. Het museum kent meer locaties die verbonden zijn met memorabele momenten van dit stuk geschiedenis.

Kunst in Wolgograd: het I.I. Mashkov Wolgograd Museum of Fine Arts. Genoemd naar Ilja Mashkov, verdeeld over het hoofdgebouw aan de Prospekt Lenina 21 en een tentoonstellingshal aan de Ul. Marshal Chuikov 37. Hoewel ook enig ouder en internationaal werk te zien is, ligt de nadruk op Russische kunst. Daarvan kom je topstukken tegen, ook op het gebied van grafische kunst.

Wolgograd is goed bereikbaar per vliegtuig (eigen vliegveld nabij de stad), trein (kiest station Volgograd 1) en per bus. Low-bugget-bussen erheen vertrekken in Moskou vanaf treinstation Paveletskij Vokzal.